تجربه کاربری UX چیست؟ | از طراحی تا تعامل با کاربر

در عصر فناوری، تجربه کاربری UX برای موفقیت یک محصول یا خدمت عنصری حیاتی محسوب می‌شود. از طراحی گرافیک تا جزئیات کوچک در تعامل کاربر، هر جنبه از UX می‌تواند نقش بسزایی را ایفا کند. در این مطلب، به بررسی اصول، تکنیک‌ها و چالش‌های ایجاد یک تجربه کاربری جذاب می‌پردازیم تا بتوانید از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن خود بهترین ارتباط را با کاربران برقرار کنید.

تجربه کاربری UX چیست؟ و چه معنایی دارد؟

اصطلاح تجربه کاربری که با علامت اختصاری UX نشان داده می‌شود، مخفف عبارت User Exprience است که بر روی دو کلید واژه “تجربه” و “کاربر” تاکید دارد. در واقع زمانی که شما یک محصول یا خدمات را به مخاطبان خود ارائه می‌کنید، آن‌ها در تعامل با آن بازخوردی را به شما نشان می‌دهند که این چه خوشایند و چه ناخوشایند، نشان‌دهنده تجربه کاربر خواهد بود.

تجربه کاربری به شکلی که کاربران یا مخاطبان، با یک محصول، خدمات یا وب‌سایت در ارتباط هستند، توصیف می‌شود. این تجربه شامل همه جنبه‌های تعامل افراد با یک محصول یا خدمات است؛ از جمله طراحی: استفاده، واکنش و احساساتی که در این فرآیند به وجود می‌آید.

یک تجربه کاربری ux خوب، به معنای این است که افراد توانسته‌اند به سادگی و با رضایت کامل از محصول یا خدمات استفاده کنند و به نیازها و خواسته‌های آن‌ها به خوبی پاسخ داده شده است.  طبیعتا یک تجربه کاربری نامطلوب، تاثیری منفی در اعتبار برند شما ایجاد کرده و موجب از دست رفتن مخاطبان فعلی شما خواهد شد.

یک مثال ساده از تجربه کاربری

در طول روز و در طی گشت و گذار در وب‌سایت‌ها یا اپلیکیشن‌های مختلف، به صورت ناخوداگاه با تجربه‌های کاربری متعددی مواجه خواهید شد که شاید تا به حال به هیچ‌کدام از آن‌ها دقت نکرده‌اید؛ اما این نکات جزئی بسیار در میزان رضایت و جلب توجه یک کاربر تاثیر خواهد داشت.

به عنوان مثال تصور کنید که در داخل یک وب‌سایت در حال تکمیل یک فرم ثبت نام هستید؛ اما یکی از بخش‌های این فرم را فراموش کرده‌اید پر کنید. حال در یک تجربه کاربری نامناسب، تنها به کاربر نشان داده می‌شود که تکمیل فرم به شکلی مناسب انجام نشده است.

اما در یک تجربه کاربری اصولی و صحیح به صورت مختصر و مفید برای کاربر ذکر می‌شود که به دلیل تکمیل نکردن قسمتی از فرم درخواست او با موافقت مواجه نشده است، هم‌چنین می‌توان قسمت تکمیل نشده از فرم را نیز برای کاربر نمایش داد.

طراح تجربه کاربری کیست؟

طراح تجربه کاربری یا UX designer، فردی است که مسئولیت طراحی تجربه کاربری یک محصول یا خدمات را بر عهده دارد. این فرد با مد نظر قراردادن نیازها و خواسته‌های کاربران، سعی در ایجاد یک تجربه کاربری مطلوب و رضایت‌بخش دارد. طراح تجربه کاربری باید با تحلیل رفتار کاربران، تست و ارزیابی محصول، تغییرات لازم را اعمال کند تا یک تجربه کاربری موثر و موفق به تمامی کاربران ارائه شود.

طراح تجربه کاربری UX باید در حوزه‌های مختلفی از جمله: رابط کاربری UI، روانشناسی کاربر و طراحی گرافیکی تجربه داشته و بتواند کیفیتی بالا را در تمامی این حوزه‌ها ارائه کند. او می‌تواند با توجه به نیازهای کاربران و اهدف محصول یا خدمات، یک تجربه کاربری مناسب و جذاب ایجاد کند که به افزایش رضایتمندی و جلب اعتماد کاربران کمک کند.

آشنایی با تفاوت تجربه کاربری UX و رابط کاربری UI

رابط کاربری و تجربه کاربری دو مورد از اصطلاحات رایج و پرکاربرد در حوزه تکنولوژی هستند که در بسیاری از مواقع افراد این دو اصطلاح را در کنار یکدیگر به کار می‌برند؛ اما در واقعیت دو حوزه UI و UX با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند و به طور کلی نمی‌توان آن‌ها را به عنوان حوزه‌های یکسان در نظر گرفت.

UX به معنای تجربه کاربری که شامل تمامی تعاملات یک فرد با یک محصول یا خدمات است. این شامل طراحی، استفاده و ارتباط کاربر با محصول یا خدمات است؛ اما UI به رابط کاربری اشاره دارد و مربوط به طراحی اجزای بصری یک محصول یا خدمات می‌شود و نحوه تعامل کاربر با آنها را تعیین می‌کند.

طراحی تجربه کاربری (UX) و طراحی رابط کاربری (UI) هر دو باید با هم همکاری کنند تا به محصول نهایی مورد نظر برسند. طراحی تجربه کاربری موضوعی تحلیلی و تکنیکالی است، در حالی که طراحی رابط کاربری بیشتر بر روی جنبه‌های بصری و گرافیکی تمرکز دارد.

بررسی اجزای تجربه کاربری UX

تجربه کاربری دارای بخش‌ها و عناصر مختلفی است که برای ایجاد یک تجربه رضایت‌بخش برای کاربران باید به قسمت‌های مختلف آن توجه داشت و با تسلط بر روی این اجزا نتیجه‌ای مناسب را به ارمغان آورد.

از مهم‌ترین اجزای تجربه کاربری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

· طراحی تعاملی (Interaction Design)

یکی از اولین عناصر کلیدی در طراحی تجربه کاربری UX، طراحی تعاملی است. این المان نقشی کلیدی را در ایجاد بهترین تجربه برای کاربران و برقراری یک تعامل دوطرفه دارد.

· طراحی رابط کاربری (User Interface Design)

رابط کاربری و تجربه کاربری دو حوزه مجزا را تشکیل می‌دهند؛ اما به نوعی می‌توان رابط کاربری را به عنوان زیرمجموعه‌ای از ux به شمار آورد. در واقع رابط کاربری با طراحی جنبه‌های بصری نظیر: فونت‌ها، رنگ‌ها، کلیدها و … زمینه را برای ایجاد تجربه کاربری به ارمغان می‌آورند.

· دسترس پذیری (Accessibility)

در حوزه طراحی تجربه کاربری (UX)، در نظر گرفتن بهترین موقعیت و دسترسی برای دکمه‌ها و المان‌های مختلف، اصلی مهم به شمار می‌آید. به طور کلی در ایجاد تجربه کاربری باید، ساده‌ترین و سریع‌ترین راه برای دستیابی به نیازها و خواسته‌های کاربران باید فراهم شود، زیرا در غیر اینصورت، کاربر ممکن است از فرآیند استفاده از محصول یا سرویس منصرف شده و به استفاده از محصولات و خدمات دیگر برندها تمایل پیدا کند.

· کاربردی بودن (Usability)

زیبایی بصری می‌تواند نقش بسزایی در ایجاد مثبیت برای کاربران داشته باشد؛ اما این موضوع تنها زمانی موجب جذب مخاطبان می‌شود که زیبایی با کارایی همراه شده باشد. زمانی که محصول یا خدمات شما بتواند نیازها و مشکلات کاربر را هدف قرار داده و به رفع آن‌ها کمک کند، اتفاقات مثبتی رقم خواهد خورد.

· معماری اطلاعات (Informaion Architecture)

در حوزه طراحی تجربه کاربری UX، یکی از مسائل بسیار مهم آن است که کاربران احساس کنند گویا درحال جستجوی گنجینه اطلاعات هستند. در واقع هر اندازه که اطلاعات لازم ساده‌، منظم و دسته‌بندی شده‌تر در اختیار آن‌ها قرار گیرد، تجربه کاربری به یک سفر شگفت‌آور تبدیل شده و تعامل با سیستم به یک همراهی جذاب و کارآمد منتهی می‌شود.

مراحل ایجاد تجربه کاربری

اگر قصد ایجاد یک تجربه کاربری جذاب و رضایت‌بخش برای مخاطبان خود را دارید، می‌توانید از یک چارچوب مشخص و قاعده‌مند برای ساخت آن پیروی کنید. در ادامه با این چارچوب آشنا خواهید شد:

· استراتژی

در ابتدای مسیر طراحی تجربه کاربری (UX)، تدوین یک استراتژی هوشمندانه و حرفه‌ای، به عنوان اولین قدم به شمار می‌آید. برای این منظور، باید کلیه جوانب مرتبط با پروژه به دقت بررسی شده؛ سپس با تعیین اهداف مشخص، تاکتیک‌های معینی برای بهبود این اهداف انتخاب شوند.

در این مرحله، تحلیل دقیق تمامی جوانب پروژه مورد نظر به عنوان عنصری کلیدی شناخته شده و این تحلیل، کلید اصلی برای رسیدن به مراحل بعدی، به شمار می‌آید و به تصمیم‌گیری کمک می‌کند. با اتخاذ یک استراتژی مشخص، پروژه می‌تواند با هماهنگی و چارچوبی مشخص، از ابتدا تا پایان، به پیش رفته و چشم‌اندازی بلندمدت را برای ایجاد یک تجربه کاربری UX جذاب و ماندگار به ارمغان آورد.

· تحقیق و بررسی

در قدم بعد از فرآیند طراحی تجربه کاربری (UX)، نیاز است به صورت جامع به بررسی نقاط قوت و ضعف محصول یا خدمات پرداخته شود. این تحقیقات باید از یک رویکرد مناسب پیروی کرده و برای جمع‌آوری اطلاعات، از ابزارهای ایده‌آل استفاده شود تا در نهایت نتایج بر اساس داده‌های قابل اطمینان حاصل شود.

در این سفر به دنیای کاربران، شناخت دقیقی از سلایق، نیازها و انتظاراتی که آن‌ها از شما دارند، بدست آمده و با درک عمیق از کاربران، می‌توان بهترین پرسونای مخاطبان را ایجاد کرد. تحقیقات بازاری نیز به عنوان یک ابزار قدرتمند مورد استفاده قرار می‌گیرد تا فرصت‌ها و چالش‌های موجود در بازار با دقت شناسایی شوند.

· طراحی اولیه

در این مرحله از فرآیند، وظیفه اصلی ترسیم یک نقشه کلی؛ اما دقیق برای ایجاد تجربه کاربری مطلوب است. این نقشه نه تنها شامل طراحی گرافیکی مورد نظر می‌شود؛ بلکه همچنین به وضوح مسیری را که کاربر در سایت یا برنامه طی می‌کند، به همراه تمام اقدامات ممکن در طول این مسیر، نمایان می‌سازد. از این طریق می‌توان مسیر کلی را مشخص کرد و تا حد زیادی می‌توان تجربه کاربر را تحلیل کرد.

در این مرحله از طراحی تجربه کاربری UX، طراحی کاربری باید بر اساس تحلیل دقیق نیازها و انتظارات کاربران ایجاد شده و هر یک از تغییرات و امکانات، با رعایت اصول طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری، به دقت تعریف شود. این نقشه نه تنها کمک می‌کند که از نقاط ضعف ممکن در تجربه کاربری جلوگیری شود؛ بلکه برای تیم‌های فعال بر روی پروژه امکانی را به ارمغان می‌آرود، تا هدف اصلی و نهایی؛ یعنی ارائه یک تجربه رضایت‌بخش و منحصر به فرد برای کاربران محقق شود.

· ارزیابی و رفع نواقص

حال نیاز است تا نمونه اولیه محصول مورد ارزیابی‌ قرار گیرد تا هر گونه باگ و خطای احتمای در آن شناسایی و رفع شود. این ارزیابی‌های صورت گرفته، در کنار رفع نواقص و خطاهای فنی، به ارتقاء کیفیت تجربه کاربری نیز کمک کرده و در بهبود آن نقش بسزایی دارد.

در این مرحله، تعامل کاربر با نمونه اولیه مورد بررسی قرار گرفته و نقدها، بازخوردها و رفتارهای کاربران به شکل کامل ثبت می‌شوند. این داده‌ها به عنوان یک منبع ارزشمند برای بهبود عملکرد تجربه کاربری به شمار آمده و موجب می‌شود تا UX به طور کامل با نیازهای کاربران هم راستا باشد.

· انتشار نسخه نهایی

در آخرین گام از مراحل ایجاد تجربه کاربری UX، پس از بررسی‌ها و ارزیابی‌های مختلفی که به منظور شناسایی نقاط ضعف و بهینه‌سازی تجربه کاربری صورت می‌گیرد، می‌توان به سوی مرحله نهایی حرکت کرد. در این گام، با اصلاح و بهبود تمامی نواقص و چالش‌های شناسایی‌شده، تجربه کاربری بهبود یافته و تلاش می‌شود تا نتیجه‌ای ساده و کاربردی به کاربران عرضه شود.

این مرحله علاوه بر رفع مشکلات فنی و ارتقاء جزئیات تکنیکی، نیاز کاربران نیز در اولویت قرار گرفته و بر اساس آن نتیجه نهایی در اختیار تمامی کاربران قرار گیرد تا آن‌ها بتوانند از محصول نهایی استفاده کنند. طبیعتا پس از انتشار نیز بازخوردها و نظرات مختلفی از سوی کاربران مختلف، ارائه می‌شود که می‌توان با استفاده از این نظرات مفید، رابط کاربری و تجربه کاربری را بهبود بخشید.

نکات مهم برای یادگیری تجربه کاربری

طراحی تجربه کاربری، حوزه‌ای چند وجهی بوده و برای یادگیری اصولی آن باید بر مهارت‌ها و دانش‌های مختلفی مسلط شوید. بنابر این برای شروع باید از علاقه خود به این حوزه اطمینان داشته باشید؛ زیرا برای یادگیری حرفه‌ای آن باید وقت زیادی را صرف یادگیری مبانی اولیه و تمرین کنید.

در این مسیر طولانی، مهارت‌های مختلفی می‌توانند به شما در تبدیل شدن به یک متخصص در حوزه طراحی تجربه کاربری UX کمک کنند. اولین مهارت، توانایی تحلیل مخاطبان است. شناخت بهتر از نیازها و انتظارات کاربران، برای طراحی بهترین تجربه کاربری موثر است. درک عمیق از مخاطبان، به طراحان این امکان را می‌دهد تا با راهکارهایی که واقعاً مورد توجه مخاطبان قرار می‌گیرد، ایده‌های خود را به بهترین شکل توسعه دهند.

علاوه بر این، آشنایی با ابزارهای تجربه کاربری نیز جزو الزامات ورود به این حوزه محسوب می‌شود. استفاده از ابزارهایی مانند Design Thinking و Figma، به طراح امکان می‌دهد تا به صورتی منظم و خلاقانه به ایجاد تجربه کاربری منحصر به فرد و جذاب بپردازند.

در ادامه، مسلط شدن بر مهارت‌های گرافیکی و استفاده از ابزارهای طراحی گرافیکی مثل Photoshop یا Illustrator نیز امری حیاتی است. این مهارت‌ها امکانی را برای شما به ارمغان می‌آورند تا به وسیله عناصر گرافیکی جذاب، یک تجربه زیبا و یکپارچه ایجاد کنید.

همچنین، برای درک عمیق‌تر از جنبه‌های فنی تجربه کاربری، شناخت پایگاه داده و ارتباط آن با طراحی UX از اهمیت خاصی برخوردار است. مفاهیمی چون مدیریت داده، ساختار بندی داده و ارتباط با دیگر بخش‌ها، نشان از تعامل مستمر و هماهنگ در حوزه UX دارد.

از تاثیر UX بر موتورهای جستجو غافل نشوید

تجربه کاربری (UX) نقش بسیار مهمی در عملکرد و موفقیت وب‌سایت‌ها در موتورهای جستجو دارد. زمانی که کاربران تجربه مثبتی از یک وب‌سایت بدست بیاورند، احتمال بازگشت آن‌ها به آن وب‌سایت به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند در بهبود رتبه‌ سئو و دیده‌شدن از طریق موتورهای جستجو نظیر گوگل بسیار موثر باشد.

به عنوان مثال، فرض کنید یک وب‌سایت فروشگاهی دارید. با امکاناتی نظیر فیلتربندی‌های مناسب، دسته‌بندی جذاب و جستجوی آسان توانسته‌اید فرایند خرید را برای کاربران تسهیل کنید. طبیعتا این موضوع در رضایت کاربران بسیار تاثیر داشته و موجب می‌شود تا آن‌ها برای خریدهای بعدی خود نیز به وب‌سایت شما مراجعه کنند.

به عبارت دیگر، موتورهای جستجو مانند گوگل تمایل دارند تا وب‌سایت‌هایی که تجربه کاربری بهتری ارائه می‌دهند را بیشتر نشان دهند. این امر نشان دهنده اهمیت بالایی است که موتورهای جستجو برای تجربه کاربری قائل هستند. بنابراین، بهینه‌سازی تجربه کاربری و ارائه محتوا و خدماتی که نیازهای کاربران را برآورده می‌کند، در بهبود رتبه سئو، بسیار موثر خواهد بود.

تجربه کاربری آینده کسب و کارتان را تضمین می کند

شاید قدری اغراق آمیز به نظر برسد؛ اما تمام فرایند بازاریابی و جذب مخاطبان را می‌توان در تجربه کاربری UX خلاصه کرد. تجربه کاربری تنها به حوزه تکنولوژی محدود نمی‌شود. شما می‌توانید در تمامی زمینه‌ها با در نظر گرفتن نیاز مخاطبان خود و رفع آن‌ها، نتیجه‌ای مطلوب را رقم بزنید.

برای ایجاد یک تجربه کاربری مطلوب، نیاز به تحلیل دقیق مخاطبان، آشنایی با ابزارهای تخصصی UX و سایر مبانی اساسی مرتبط با تجربه کاربری وجود دارد. در همین راستا همراهی کادری متخصص و باتجربه نیازی ضروری برای رقم زدن تجربه کاربری ایده‌آل محسوب می‌شود.

گروه نرم افزاری آسمان به عنوان یکی از بهترین مجموعه‌های کشور در زمینه طراحی اختصاصی سایت و اپلیکیشن، در مسیر ایجاد بهترین تجربه برای مخاطبان، شما را همراهی می‌کند. برای دریافت مشاوره رایگان و کسب اطلاعات تکمیلی تنها کافی است همین حالا با مشاوران ما تماس حاصل فرمایید.

سوالات متداول